Suriye’li Gelin ve Dusundurdukleri

Written on November 1, 2007 by alitor

Israil’in unlu yonetmeni Eran Riklis’in son filmi Suriye’li Gelin’i seyrettik bu haftasonu. Bu aralar Netflix’te Hollywood’a ara verdik, epeydir Arthouse agirlikli gidiyoruz Meg ile — bazen gerekiyor…8^)

Eran Riklis ile ilk doksanli yillarin sonundaki Zohar filmi ile tanismistim. Israil’in “Ibo’su” Zohar Argov hakkindaki filmi hem guldurmustu, hem de yasaminin sahne arkasi dramini anlatmisti. Eran Riklis, Zohar’in hayatini aslinda Israil toplumunun Ashkenazi-Sephardim celiskilerine baglamli olarak ekrana yansitmisti ki kisisel hayati kadar onemli sosyal mesajlar da verebilmisti.

Sonra Volcano Junction geldi, Israil’in iki buyuk 67-73 savaslari arasinda bir rock grubu kurmaya calisan alti gencin hikayesiydi. Ama yine arka planda toplumsal degisikliklerin koksaldigi o alti seneyi aktariyordu Eran Riklis.

Suriye’li Gelin, Riklis’in son ve kanimca bugune kadar yaptigi en basarili filmi. Riklis, bu sefer ana tema olarak Israil’in Golan tepelerinde yasayan azinlik kesimi Durzu’leri secmis. Golan’in Israil’e gecmesi ile Suriye ve Israil arasinda bolunmus on yedibin kisilik Durzu koyunun hikayesi Suriye’li Gelin. Israil topraklarinda yasayan, ancak bagimliliklari Suriye’ye olan ve pasaportlarinda uyrugu “bilinmiyor” diye yazan bir ailenin, onceden planlanmis olan bir dugun cevresinde yasadigi bir gunu anlatiyor Riklis.

Yine kisisel bir hikaye etrafinda orulmus toplumsal tansiyonlar, birbirine kafa tutan celiskiler bu sefer daha da cesurca on planda: Pasaport kontrolundeki tacizden Durzulerin gosterilerini adim adim izleyen Israil polisine, koyun dini agirlikli gelenekleri ve ona baskaldiran aile bireyleri, yobaz kocanin baskisi karsisinda ayakta kalmaya calisan gelinin ablasi, ve belki en sembolik olani Israil ve Suriye burokrasisi arasinda kimlikleri tam olarak taninamayan ve sinirin tam ortasinda caresiz BM gucu ve Kizil Hac ile beraber mahsur kalan Durzu ailesi.

Bireysel ve toplumsal celiskiler, duyarsizliklar birbiri ile cakismiyor — tam tersine hikayenin ve karakterlerin hakkini veriyor Riklis. Yakin cekimlerle, gelini, ablasini, babasini, polisi yakindan takip eden kamera hareketleri ile filmin bir parcasi oluyorsunuz aslinda.

Ideoloji veya polemige girmek yerine aslinda bu celiskilerin gunumuz absurd’lugunu anlatiyor Riklis. Filmin sonunu ise kesin bir cozum onermek yerine iki kadin karakterin — gelin ve ablasinin — kriz anindaki cesur secimlerini carpici bir imaj  ile bitiriyor: siniri gecen beyaz elbiseli gelin ve ailesini geride birakip ayni anda ters yone yuruyen ablasi…

Filmi bulursaniz biryerlerde kacirmayin.

Posted in Yaşam & Sanat