ABD 2008 Baskanlik Secimleri

Written on June 8, 2007 by SerBay

Dunya’daki ve dolayisi ile Turkiye’deki siyasi gelismelerinin ABD’deki secimlerin sonucu ile, 2-3 sene gecikmeli de olsa birebir ilgili
oldugunu senelerdir yazar dururum. ABD, once Avrupa’yi sonra dunyanin geri kalanini haliyle Turkiye’yi etkiler. Bunun dinamiginin bir grup kurnaz icten pazarlikli diplomatin ince satranc hamleleri ile duzenledigi bir stratejik calisma sonucunda mi; yoksa secilen yeni baskan ve ekibinin elinde tuttugu gucle dunyayi ektileyen yeni ideolojik ruzgarlar estirmesi ile kimi yerlerde esinti, kimi yerlerde firtinaya yol acmasi mi oldugunu kestirmek ve ayristirmak cok zor. Ancak sebebi ne olursa olsun, ABD baskanlik secimleri guncel bir
meraktan daha otede Turkiye’deki siyasi gelismeler icin isik tutabilecek nitelikte.

2008 secimleri ayni zamanda, 8 Yillik Liberal Demokrat Baskan Bill Clinton iktidarini takiben gelen 8 Yillik Muhafazakar Cumhuriyetci Baskan George W. Bush iktidarinin da sonu olacak.

Aslina bakacak olursaniz birbirinden son derece farkli ideolojik durusa ve usluba sahip bu iki baskan da, bazi ortak noktalara da
sahipti. Bunlardan bir tanesi de sevenlerinin cok sevmesi, ve sevmeyenlerinin nefret etmesi. Asker kacagi, uckur duskunu, hippi,
komunist asigi sosyalist biri, gelismemis cahil kovboy, aptal kabadayi, asiri dinci, asiri milliyetci digeri icin sikca kullanilan
sozler.

Simdi ikisinin takipcileri ve az sayidaki tarafsiz icin sartlar esit. Secimler yaklasiyor. Genel secim her ne kadar Kasim 2008′de
partilerin butun surecinsonunda cikarttiklari birer baskan adayi ve yardimcisi arasinda gececek olsa da, aslinda heyecanin simdiden yukseliyor olmasi bosuna degil. ABD’deki sistemde partiler kimi aday gosterecekleri ile ilgili olarak kayitli secmenlerinin katildigi on secimler yapiyorlar, ve bu onsecimler cesitli eyaletlerde cesitli zamanlarda gerceklesiyor. Bu da adaylarin turnelere cikarak kendilerini tanitmalarina yol aciyor. Iste simdi turne zamani, artik adaylari taniyoruz.

Adaylarin geneli ile ilgili yorumum, ne Cumhuriyetci adaylarin George Bush’u, ne Demokrat adaylarin Bill Clinton’u on plana cikarmasi, onlar gibi olmaya calismamalari. Buna tek istisna, Demokrat Parti’nin onde giden adaylarindan Hillary Clinton. Sonucta iddia edildigi gibi pratikte olmasa da teoride Bill Clinton’un karisi. Ancak onda bile Amerikalilarin genel olarak baskanlarinda gormek istedikleri, bir
diger baskandan farkli olma ozellikleri var. Hem kadin olmasi, hem de aslinda kimi siyasi konulardaki yorumlari bu farkliligi fazlasi ile
hissettiriyor.

Zamanla adaylara daha detayli olarak giriyor olacagim ama ana hatlari ile goruntu soyle.

Demokrat Parti’de onde giden 3 aday var. Ilki Hillary Clinton, kadin ve eski bir baskan esi olmasinin avantajlarini
cok iyi kullaniyor. Bu avantajlarin direk sonuclarindan biri toplayabildigi kampanya bagislari. Ikincisi Barack Obama, genc ve
karizmatik, secilirse Amerika’nin birakin zenci’yi ilk beyaz olmayan baskani olacak. Ucuncu sirada John Edwards var. Edvards’i 2004
secimlerinde Demokrat Parti’den baskan adayi olan Kerry’nin Baskan Yardimcisi Adayi olarak taniyoruz. O zamanlar beni hic etkilememisti, taniyamamisim. Bence oldukca iyi bir aday. Avantaji mi ne? Siyah ve kadin olmamasi. Siyasetin bu tur aci gercekleri var. Ama Clinton ve Obama aday olmasaydi eger, Edwards cok rahat baskan adayi olabilirdi Demokrat Parti’den ve Cumhuriyetci’lerin de daha buyuk bir kismindan oy alabilirdi. Bu onemli bir ozellik, cunku kendi partinden aday olmanin yani sira genel secimi kazanman lazim ABD’nin bir sonraki baskani olabilmek icin. Hillary Clinton ve Barack Obama
ilk asamada Edwards’dan daha sansli gozukseler de zurnanin zort dedigi yerde Edwards daha onde.

Gelelim Cumhuriyetci Adaylara. Sayilari su aralar yanilmiyorsam 11′i bulan bu arkadaslardan 4 tanesi onde gidiyor ki ozellikle bir tanesini yakindan taniyoruz: New York’un eski kadife yumruklu Belediye Baskani Rudy Guiliani. Guiliani bence Cumhuriyetci Parti’nin Edwards’i. Cogu Cumhuriyetci’den daha Liberal konumlandigi icin ilk asamayi gecememe ihtimali cok yuksek, ancak gecerse Demokrat’lardan oy alabilir. Bir diger onemli aday yasli ve deneyimli; daha once de baskan (aday) adayi olmus olan McCain. Daha sagda Rudy’ye gore, ama zamaninda Bush’u da cok sagda oldugu icin elestirmis birisi. Devlet adami ozelliklerine ve
deneyimine fazlasiyla sahip, ciddi adaylar arasinda en yasli kisi olmasi bir dezavanaj tabii. Diger iki onemli adaydan biri Eski
Massachusets Valisi Mitt Rumney. Reagan’in devami diyorlar Mitt icin, komik bir isimle beraber oldukca yakisikli ve karizmatik bir lider,
ustune ustluk ticareten anliyor. Massachusets verdigine gore Amerika, Mormon olmasina ragmen Mitt’e oy verir bence. Bir digeri ise Fred Thompson ki kendisi saniyorum adaylar arasinda en muhafazakar aday. Uzun bir senato gecmisi var, ama bence Cumhuriyetci Parti Fred Thompson’u baskan adayi secerse Demokrat Parti’den ben aday olsam
secilirim Bush’un arkasindan. Ilerde detayina girerim.

Onumuzdeki gunler neler gosterecek hep beraber gorecegiz, yukarida ismi gecen ya da gecmeyen ama adayligini aciklamis isimlerden
cekilenler olacak. Gun gectikce ihtimal azalsa da yeni adaylar da cikabilir. Al Gore, Newt Gingerich gibi isimler dengeleri
degistirebilecek adaylar olabilirler.

Ancak gorunen o ki, cok farkli bir baskan gorecegiz 2009′da ABD’nin basinda. 2011-2012′de Turkiye’ye ciddi etkileri olabilecek bir
degisim olacak diye dusunuyorum.

Serhan Baykan

Posted in Siyaset

If you enjoyed this post Subscribe to our feed